همه چیز در مورد فیستول مقعد

فیستول مقعد چیست؟

درباره فیستول مقعد باید گفت که فیستول مقعد در واقع یک کانال کوچک است از قسمت پایان روده و تا پوست نزدیک مقعد ادامه دارد و باعث اتصال 2 ارگان در بدن می شود؛ و به شکل یک تونل کوچک باریک غیر طبیعی در پایان روده راست است که به سطح خارجی پوست باز می‌شود قرار دارد.

برای توضیح بیشتر باید بگوییم که کانال مقعد در انتهای مسیر دستگاه گوارش و در حد فاصل دو دریچه‌ی حلقه مانند عضلانی قرار دارد که این دریچه ها را با نام دریچه‌ی داخلی و خارجی مقعد مشخص شده است. درباره جنس این دریچه ها باید گفت که دریچه‌ی داخلی عضلات صاف تر و غیر ارادی دارد و اما دریچه‌ی خارجی از عضلات اسکلتی و تحت کنترل ارادی تشکیل شده است؛ و وطیفه این دو عضله حمایت از کانال مقعد است.

غدد مقعدی در واقع بین این دو دریچه قرار گرفته است این غدد ترشحات را به درون کانال مقعد تخلیه می‌کنند. به بیان خیلی ساده تر در روده بزرگ و در قسمت نزدیک به خروج مدفوع (مقعد)، غده هایی وجود دارند که این غده ها درست مانند غده های عرق، باعث ترشح موادی هستند که بسته به نوع موادی که ترشح می کنند، نقش بزرگی را در تامین سلامت کلی بدن دارند و از ان جایی که ترشحات برای تخلیه باید وارد روده بزرگ بشوند دهانه ی این غده ها به داخل روده باز می شود.

اما بیشتر مواقع عفونت صورت میگیرد که علت این امر مسدود شدن خروجی غدد است وقتی که غدد مسدود شود و عفونت جمع شود باعث ایجاد فیستول مقعدی می شود.

این عفونت می تواند تا سطح پوست هم نفود کند و بیشتر شود. معمولا فیستول در بیشتر کسانی که در ناحیه معقد زیاد دچار ابسه و جوش های مقعدی می شوند و بهبودی کاملی پیدا نکرده اند به وجود می آید. به جز گسترش یافتن عفونت حتی در بیشتر مواقع ترشحات مدفوعی هم از کانال بیرون می ریزد و در سطح پوست دیده می شود. آبسه مقعد باعث ترشح عفونت در کل بدن می شود.

درباره محل قرار گیری فیستول در دریچه کانال و یا ساده و پیچیده بودن آن باید بگوییم که این موارد به 5 دسته تقسیم می شوند:

• فیستول اکسترا اسفنکتریک (Extrasphincteric) : این عارضه از قسمت راست روده بزرگ شروع و به سمت پایین ادامه دارد و از طریق عضله‌ی لواتور آنی کف لگن به پوست اطراف مقعد باز می‌شود. توجه داشته باشید که این نوع فیستول در خطوط دندانه دار یعنی که قسمتی که غدد مقعد هست به وجود می‌آید که علل ایجاد آن بیماری کرون یا یک فرآیند التهابی مانند آپاندیس و یا آبسه باشد.
• فیستول سوپر اسفنکتریک ( Suprasphincteric ) : شروع آن درست از میان عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی و تا بالا گسترش دارد و به این ترتیب که از عضلات پوبورکتالیس رد شده و در حدود یک سانتی خروجی دهانه مقعد به پوست باز می‌شود. امکان مبتلا شدن به این نوع فیستول ۲۰ درصد است.
• فیستول ترانس اسفنکتریک ( Transphincteric ) :  میان عضله دریچه‌ی داخلی و خارجی و یا از قسمت پشت مقعد شروع، از عضله‌ی اسفنکتر خارجی رد می شود و در فاصله‌‌ی یک یا چند اینچی از پوست نزدیک مقعد بیرون می اید. به خاطر شکلی که دارد معمولا نعل اسبی هم گفته می شود امکان شیوع این فیستول در افراد بین 20 الی 25% است.
• فیستول اینتر اسفنکتریک ( Intersphincteric ) : درست از وسط عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی شروع و و از عضله اسفنکتر رد می شود و از قسمت بسیار نزدیک به انتهای مقعد بیرون می آید. در واقع این نوع به یکی از شایع‌ترین فیستول مقعدی که ۵۵ تا ۷۰ درصد امکان شیوع دارد شناخته شده است.
• فیستول زیرمخاطی : آخرین مورد از دسته بندی نوع فیستول این فیستول است که در واقع به صورت سطحی و از زیر مخاط عبور می‌کند.

در بیشتر افراد وجود فیستول باعث بروز علائم دردناک در قسمت مقعد و سوزش پوست، درد، التهاب شود. دیده شده است که بیماران بسیاری هم علایم دیگری چون خونریزی و ترشح در هنگام عبور مدفوع دچار هستند. درباره فیستول و علل آن باید بگوییم که فیستول ممکن است که علل و علائم خاص و مختلف دیگری هم داشته باشد و در فرد به وجود بیاید؛ و بیشتر پزشکان به دلیل شدت آسیب معمولاً بهترین روش درمان و از بین بردن چرک و عفونت بدن انجام جراحی را توصیه می کنند.

علل ایجاد فیستول مقعد

درباره فیستول در بخش قبل گفتیم که فیستول مقعد از یک آبسه مقعدی که بهبود پیدا نکرده است به وجود می‌آید که معمولا بسیار هم دردناک است. درباره ابسه هم شرح دادیم که وقتی یکی از غدد های درون روده مسدود شود آبسه به وجود می آید و این آبسه و عفونت آن باعث فیستول مقعدی می شود. طی تحقیقاتی که انجام شده است معمولا در هر 4 نفر مبتلا به آبسه مقعد دو مورد از این افراد ابسه باعث به فیستول می شود. درباره درمان آبسه باید بگوییم که آبسه بسیار راحت درمان می شود با مراجعه به پزشک می توانید این ابسه را از تبدیل شدن به فیستول و عوارضی که گریبان گیرتان خواهد شد نجات دهید معمولاً پزشک در مطب و کلینیک با بی حسی موضعی یک برش پوستی روی آبسه انجام می دهد و تخلیه چرک آن انجام می‌شود . بیشتر افراد در حین ابسه منتظر می مانند که آبسه خود‌به‌خود تخلیه شود باید گفت که ریسک این که به این صورت آبسه به طور کامل بهبود نیابد زیاد است و بنابراین فیستول اتفاق می‌افتد.

درباره دلایل ایجاد فیستول باید به این موارد اشاره کنیم که این موارد عبارتند از :

• آبسه مقعدی
• بیماری کرون
• دیورتیکولیت
• هیدر آدنیت چرکی
• عوارض جراحی در نزدیکی مقعد
• ابتلا به سل
• بیماری های جنسی مثل کلامیدیا و یا سیفلیس
• HIV
• سرطان
• زخم ناشی از ضربه

آبسه مقعدی :

معمولا اگر آبسه مقعدی از علل فیستول باشد باید گفت که ابسه نشان از وجود عفونت در بدن را نشان می دهد و علائمی مثل حرارت،درد، تورم و احساس ناراحتی در نزدیک خروجی مقعد یعنی اطراف دهانه مقغد را دارد.

در ادامه ما به نادرترین دلایلی که سبب بروز فیستول در دهانه مقعد فرد می شود را که ممکن است از یک بیماری خطرناک باشد به طور کامل شرح می دهیم:

بیماری کرون :

در این بیماری دستگاه گوارش دچار التهاب می شود و نشانه های مختلفی را دارد که در صورت مشاهده در فرد می تواند به تشخیص ابتلا به فیستول کمک کرد. باید گفت که کرون در واقع یک چهارم در ایجاد فیستول موثر است درباره بارزترین علائم بیماری کرون می توان به درد در ناحیه شکم، بی اشتهایی، داشتن حالت تهوع و استفراغ و کم شدن وزن اشاره کرد.

دیورتیکولیک :

این عامل هم سبب ایجاد عفونت در روده بزرگ می شود این بیماری زمانی شیوع پیدا می کند که مخاط روده بزرگ دچار التهاب شود و باعث درد شکم در قست چپ و سمت پایینی شکم می شود.

هیدر آدنیت چرکی :

هنگامی که غدد عرق دچار یک نوع عفونت شود باعث ایجاد زخم و ابسه می شود در واقع ناشی ار بیماری مزمن پوستی است این زخم ها اگر در ناحیه مقعد به وجود بیایند بی شک دلیل اصلی فیستول هستند.

عوارض جراحی در نزدیکی مقعد :

معمولا برای از بین بردن آبسه که در مقعد به وجود می آید بهترین روش جراحی است اما بیشتر اوقات بعد از جراحی فیستول رخ می هد زیرا بافت با برش و یا تخلیه دچار اسیب می شود که این نوع اسیب در زایمان هم ممکن است به وجود بیاید و از علل بروز فیستول در مقعد است.

ابتلا به سل :

درباره سل می دانید که بیماری خطرناک سل ناشی از عفونت باکتریایی است که قسمت ریه را درگیر می کند اما این باکتری در هر قسمت از که نفوذ کند در قسمت راست روده می تواند باعث ایجاد آبسه و زمینه ساز فیستول شود.

بیماری های جنسی مثل کلامیدیا و یا سیفلیس :

این بیماری ها ممکن است در اثر رابطه جنسی مقعدی وارد بدن شود که سبب فیستول در دهانه مقعد می شود

HIV :

در بیماری خطرناک ایدز سیستم ایمنی بدن به کلی ضعیف می شود و این ضعف سیستم ایمنی باعث می شود تا عفونت ها به سمت او هجوم بیاورند و بدین ترتیب شرایط برای فیستول محیا می شود.

سرطان :

در سرطان رکتو روده بزرگ دچار تغییر شکل و سلول روده کاملا ملتهب می شود و باعث بروز فیستول مقعدی در فرد می شود.

زخم ناشی از ضربه :

وارد شدن ضربه و تروما از دلایل اصلی است که اگر بر اثر ضربه سلول دچار تغییر شکل و یا بافت آسیب ببیند زمینه ساز فیستول مقعدی است